W Gruzji powiadają, że jesli u Ciebie w domu brak sera i wina - znaczy, że umarłeś.
Sery Suluguni i Imeruli (Imeretyński) od dawna pojawiają się na gruzińskich stołach, ale poniższe zasługują na dodatkową uwagę.
Zobaczcie sami:
1. KALTI
Ser z regionu Tuszetii - wykonany z obtaczanych w przyprawach lub przyprawionej soli suszonych kulek twarogu. Pasterze często niosą ze sobą taki ser, ponieważ od dawna szukali czegoś takiego, co byłoby przechowywane przez długi czas, dawało sytość, siłę i dobry smak. Później okazało się, że ser ten jest również dobrym, naturalnym środkiem antyseptycznym. Jest zrobiony z masy twarogowej nazywanej nadugi i przypomina parmezan, kremowy, kruchy i bardzo słodki ser z pieczonego mleka. Pikantny, wysokokaloryczny i leczniczy. Najlepiej podawać go z orzechami, owocami i miodem oraz winem deserowym. Jak wszystkie sery górskie, kalti może być przechowywany nieco mniej niż wieczność.
2. GUDA
Inaczej nazywany jako „ser z torby” - ser z gruzińskiego regionu wysokogórskiego Tuszetii. Jest wytwarzany z mleka owiec, krów lub mieszanki mleka owczego i krowiego. Wyjątkowość smaku zapewnia wysokiej jakości mleko, które jest hojnie dostarczane przez wypas bydła na pastwiskach górskich. Ser dojrzewa w bukłaku (około 20 dni), czyli torby wykonanej z owczej lub cielęcej skóry, ogolonej z wełny, która znajduje się po wewnętrznej stronie torby. Wyciśnięty i wysuszony twaróg jest owinięty owczą skórą wywróconą na lewą stronę i przez długi czas mocno wyciska się z niego serwatkę, po czym umieszcza się do dojrzewania w solance. Ten aromat dodatkowo wzmacnia tak interesującą technikę: bukłak z serem jest zakopany w ziemi, a na wierzchu rozpalane jest ognisko. Gudę można nienawidzieć za silny zapach owcy albo kochać za jego niesamowity smak.
3. CHOGI
Kolejna z odmian tradycyjnego twarogu z Tuszetii, wytwarzana z surowego mleka tamtejszych owiec, w sierpniu. Świeże mleko wlewa się do garnka i ogrzewa do temperatury 36-37 oC, następnie dodaje się podpuszczkę. Po koagulacji, zbiera sie odcedzony z serwatki skrzep, ale w przeciwieństwie do sera Guda, nie wkłada się go w bukłak, ale w drewnianą beczkę, na której dnie układana jest kora brzozy, aby serwatka ostatecznie wypłynęła z sera. Beczka jest przykryta i umieszczona w ciemnym miejscu na około tydzień, po czym beczkę się otwiera, a wyjęty podpleśniły ser jest wyjmowany i układany do wyschnięcia na słońcu. Wysuszony ser jest ponownie wkładany do czystej beczki tak, aby części które były w górnej części beczki były układane w dolnej części, a te, które były od dołu, były układane na górze, Beczka zostaje przykryta i ponownie umieszczana w ciemnym miejscu na około tydzień. Następnie już dojrzewający ser jest posypywany solą.
4. DAMPALI
Trudny do dostania, gdyż zazwyczaj wyrabiany jedynie na potrzeby najbliższej rodziny, ale interesujący ser pochodzący z rejonu Adżarii. Dampali kweli, co oznacza „zgniły ser”. Opisywany jako biały z olejem wewnątrz i pleśnią dookoła. Mówią, że wygląda podobnie jak francuski camembert - czyli pewnie ten wspominany olej to stosunkowo płynna, dość tlusta masa - jak w camembertach.
5. DAMBAL KHACHO
Przepis na ser znajduje się na liście wartości niematerialnych UNESCO. Jest to najdroższy ser w Gruzji. Kulki twarogu są suszone, lekko wędzone, a następnie przechowywane w glinianych garnkach, gdzie pokrywają się pleśnią. Przygotowanie - twarożek jest solony, formowany w nieduże kuleczki, zawijany w lniane płótno i zawieszany przez tydzień w kominie. Po tygodniu wyjmowany z komina, suszony na słońcu i wkładany do specjalnego glinianego lub drewnianego naczynia, które jest przechowywane w ciemnym, chłodnym miejscu przez miesiąc. Ser spożywa się w takiej formie lub poprzez stopienie z masłem i zanurzenie chleba w powstałej masie serowej - coś na wzór fondue. Miłym dodatkiem do tego dania jest zhipitauri - wódka owocowa.
6. NARCHVI
Wytwarzanie sera rozpoczyna się po prawosławnym święcie Zaśnięcia Bogurodzicy (28 sierpnia) i trwa do połowy października. Młody ser rozdrabnia się w drewnianej wannie, w której są specjalnie pozostawione szczeliny do spuszczania serwatki - otrzymujemy ten sam produkt, który jest znany jako Chkinti-kveli lub Imeretyński. Na koniec dodaje się sól do smaku do smaku i dobrze opakowuje. Zostaje pokryty białą tkaniną i włożony pomiędzy drewniane deseczki, a następnie docisnięty dużymi kamieniami: pozwala to odpowiednio wycisnąć nadmiar wilgoci i zapobiec kwaśnieniu sera. Tak przygotowany ser przechowywany jest do wiosny. Jest bardzo tłusty i smaczny: mówią, że chaczapuri i letvmari (ser smażony na patelni z dodatkiem mąki pszennej, tradycyjne potrawy Swanetii) są po prostu niezwykłe. Zgodnie z tradycją, narchvi są spożywane w swańskich rodzinach w dzień św. Barbary, 17 grudnia.
7. TENILI
Wyjątkowy, owczy ser, którego nie znajdziecie na całym świecie Produkowany jest w mieście Achalciche (region Samcche-Dżawachetia, zwany też Meschetią). Cienkie serowe nitki przypominające suluguni mieszane są z tłustą śmietaną i umieszczane w glinianym naczyniu, aby bardzo mocno dojrzewały, dociśnięte, aby w naczyniu nie pozostało powietrze. Słowo „tenili” można przetłumaczyć z gruzińskiego jako „upchane”.
Ciekawostka: w czasach starożytnych garniec z tym serem otwierano jedynie w ważne święta, jego obecność na uczcie uważano za znak luksusu, świadczący o dobrobycie rodziny.
8. CHECHIL
Pochodzący oryginalnie z Armenii ser typu pasta filata przypominający skręcone z cieńszych sznurków liny. Jest jedzony jako przekąska do piwa, możebyć mniej lub bardziej słony oraz mniej lub bardziej wedzony. Produkowany z pasteryzowanego krowiego mleka, zawiera niewielką ilość tłuszczu. Twaróg poddaje się gorącej kąpieli serwatkowej, a następnie ugniata i rozciąga do pożądanej, sprężystej konsystencji.
W naszym rejonie podobny ser to góralskie korbacze.
9. NADUGI
Ten ser to delikatna, puszysta biała masa - gruzińska ricotta. Nie zawiera prawie wcale tłuszczu, dlatego jest zalecany dla osób przestrzegających diety. Nadugi zawiera dużą ilość białka, ale nie kazeiny, jak w zwykłych serach, ale albuminy. Jest spożywany zarówno na słono, jak i na słodko. Najbardziej znanym daniem jest przystawka z solonych kulek nadugi, owiniętych cienkimi kawałkami suluguni.
10. KOBI
Miejsce narodzin sera to wieś Stepantsminda (lub Kazbegi). Ser jest wytwarzany w połowie z mleka owczego lub koziego, a w połowie z pełnego mleka krowiego. Młody gruziński kobi wygląda jak ser bryndza lub imeruli. Jest biały, z kwaśnym aromatem i łagodnym smakiem. Dojrzały ser zyskuje żółtawy odcień, ostrość i pikantność. Ten ser jest jedną z dziesięciu rzadkich odmian z Gruzji, nie bardzo można go kupić na rynku - tylko w wyspecjalizowanych sklepach lub podczas wycieczki do rejonu Kazbegi i Stepantsmindy.
